İhracatta Rekor Kır, Sanayi Dursun!
Her ekonomik kriz döneminde bazı göstergeler “olağanüstü başarı” gibi sunulur. “İhracatta rekor kırıldı”, “dış ticaret fazlası verildi”, “büyüme pozitif geldi” gibi başlıklar, sıkıntıların üzerini örtmek için kullanılan parlatma cümlelerine dönüşür. Ama soru şudur: Madem bu kadar rekor kırıyoruz, neden zenginleşemiyoruz?
Türkiye ekonomisi yıllardır “rekorlar” arasında daralıyor. İhracat rakamları yükseliyor evet, ama o yükselişin arka planına bakıldığında sanayi üretiminin durduğu, ara mal ithalatının patladığı, ihracatçıların katma değer üretmek yerine kur avantajına oynadığı bir tablo var. Yani rekorlar kağıt üzerinde, üretim ise yerinde sayıyor.
Bir ekonomide kriz döneminde bazı verilerin artması şaşırtıcı değildir. Yüksek kur sayesinde ihracat kağıt üzerinde büyür. Enflasyon nedeniyle bütçe gelirleri artar. İç talep daralınca cari açık düşer. Bunlar teknik yansımalardır, başarı değil. Zaten dünya tarihinde krizden çıkarken sadece ihracatla refah üreten bir ülke görülmemiştir. Refah, üretimle, teknolojiyle, istihdamla gelir.
Ama bizde tablo şu: Sanayi durma noktasında. Kapasite kullanım oranı düşüyor. Reel sektör kredileri sıkışıyor. Küçük ve orta ölçekli işletmeler ayakta kalmakta zorlanıyor. Ama bakıyoruz, “ihracatta rekor kırdık” diye manşet atılıyor.
Sorulması gereken şu:
Madem bu kadar ihracat yaptık, neden halkın alım gücü eridi?
Neden gıda fiyatları uçtu, kiralar maaşları geçti?
Neden hâlâ ithalata bağımlıyız?
Neden gençler üretmek yerine yurt dışına gitmek istiyor?
Gerçek başarı, sürdürülebilir üretimle, teknolojiyle, yüksek katma değerli ihracatla olur. Övünülen rakamların arkasında kaç firma iflas etti, kaç fabrika kapasite düşürdü, kaç kişi işsiz kaldı bunu da konuşmalıyız.
Ekonomi bir göz boyama sanatı değildir. Sayılarla oynamak yerine, üretimin, emeğin ve sanayinin gerçek gücünü ayağa kaldırmak gerekir. Çünkü rekor kırmak kolaydır; önemli olan o rekorun altında ne olduğudur.
Evet, ihracatta rekor kırdık. Ama sanayi durduysa, bu rekorun bize faydası yoktur.
