İhracat Artıyor Ama Cebimize Yansıyor mu?
Televizyonu açıyoruz: “Türkiye ihracatta rekor kırdı!”
Gazeteyi açıyoruz: “İhracat rakamları yükselişte!”
Peki soralım kendimize: Bu artış gerçekten cebimize yansıyor mu?
Türkiye yıllardır ihracatını artırıyor. 2024’te 255 milyar dolara dayanan bir dış satım var. 2025 de iyi gidiyor. Ama bu işin bir de görünmeyen yüzü var.
Ne Satıyoruz?
Rakam güzel, ama içeriğe bakınca moral biraz bozuluyor. Çünkü sattığımız ürünlerin çoğu hâlâ düşük ya da orta teknolojili. Yani dünya markası olabilecek, katma değeri yüksek ürünleri yeterince çıkaramıyoruz. Sattıkça kazanıyoruz ama “çok kazanamıyoruz.” İhracat var, ama kazanç sınırlı.
Ne Alıyoruz?
İşin daha düşündürücü kısmı ise ithalat. Çünkü üretmek için bile dışarıdan malzeme alıyoruz. Enerji, hammadde, makine parçaları… Bunları ithal etmeden üretim bile yapamıyoruz. Bu da demek oluyor ki ihracat artarken, ithalat da boş durmuyor. Döviz dışarı gidiyor, biz de açık veriyoruz.
Açık Neden Bitmiyor?
Dış ticaret açığı Türkiye’nin kronik hastalığı haline geldi. İhracat artsa da ithalat ondan hızlı artıyor. Aradaki fark büyüyor, ekonomide denge kurulamıyor. Bu açığı kapatmanın tek yolu daha çok üretmek değil, daha akıllıca üretmek. Kaliteli, yenilikçi, dünya piyasasında değer görecek ürünlerle bu zinciri kırmak mümkün.
Nereye Satıyoruz?
En çok ihracat yaptığımız yer hâlâ Avrupa. Güzel ama riskli. Çünkü Avrupa ekonomisinde bir yavaşlama olduğunda, bizim satışlarımız da etkileniyor. O yüzden artık başka pazarlara da yönelmek şart. Afrika, Asya, Latin Amerika… Yeni müşteriler bulmadan bu iş uzun vadede dönmez.
Dış ticaret sadece bakanların açıkladığı rakamlardan ibaret değil. Esnaf için, sanayici için, çiftçi için, işçi için bir geçim meselesi. Dışarıya ne sattığımız, ne kadar kazandığımız ve ne aldığımız, aslında hepimizin cüzdanını etkiliyor.
Şimdi tam zamanı: Üreten, kazanan ve büyüyen bir Türkiye için ihracatı rakamla değil, akılla artırmalıyız. Çünkü mesele sadece “çok satmak” değil, değerli olanı satmak.
