Azerbaycan Cumhurbaşkanı ile Ermenistan Başbakanı arasında Birleşik Arap Emirlikleri’nde gerçekleşen ikili görüşmenin ardından, iki ülke arasında barış süreci açısından ve bunun sonucu olarak Zengezur Koridoru’nun açılması yönünde çok önemli bir adım atılmıştır.
Zengezur Koridoru’nun oluşturulması, sınır kapılarının açılması ve Türkiye gibi güçlü bir ülke ile ilişkilerin normalleşmesinin, Erivan’a güvenlik, barış ve ekonomik refah getireceğine inanıyorum. Ancak Ermenistan’ın bu konudaki direncinin arkasında İran’ın ikiyüzlü ve sinsi politikalarından başka bir neden yoktur.
Yaklaşık 30 yıl boyunca Azerbaycan topraklarının Ermenistan tarafından işgali döneminde, İran Azerbaycan ile Nahçıvan arasındaki transit geçiş avantajlarından oldukça fazla yararlanmıştı. Zengezur Koridoru’nun açılmasıyla birlikte İran bu stratejik ve ekonomik avantajı kaybedecek. Bu yüzden İran, bu koridorun gerçekleşmesini engellemek için siyasi, ekonomik hatta askeri düzeyde elinden gelen her şeyi yapmaktadır. Ancak İsrail ile yaşanan 12 günlük savaşın ardından bugün İran öyle bir siyasi kaosa sürüklenmiştir ki, artık Zengezur Koridoru meselesine müdahale edebilecek durumda değildir.
Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki 44 günlük savaş sonucunda Dağlık Karabağ sorununun çözülmesi, bölgenin jeopolitik dengesini kökten değiştirmiş ve yeni fırsat kapıları açmıştır. Bu bağlamda kara ulaşım koridorlarının yeniden açılması, bölgenin en tartışmalı gündemlerinden biri haline gelmiştir.
Bu ulaşım yolları içinde en stratejik olanlardan biri de hiç kuşkusuz Zengezur Koridoru’dur. Azerbaycan’ı, Nahçıvan üzerinden Ermenistan topraklarından geçerek Türkiye ve Rusya’ya bağlayacak olan bu güzergâh, aynı zamanda Asya, Avrupa ve Orta Doğu’yu birbirine entegre edecek. Bu proje sadece ekonomik çeşitlilik ve yatırım fırsatları yaratmakla kalmayacak, Güney Kafkasya’da kalıcı barışın sağlanmasına da katkı sunacaktır.
Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri, bu projeyi açıkça desteklemektedir. Washington, koridorun kara ulaşım altyapısının geliştirilmesine ve güvenliğinin sağlanmasına katkıda bulunmaya hazır olduğunu duyurmuştur.
Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki çatışmalar sona erdiğinden beri, Türkiye Zengezur Koridoru’nun açılmasına güçlü destek vermektedir. Ankara, savaş nedeniyle kesintiye uğrayan Bakü-Erivan ilişkilerinin yeniden inşası için girişimlerde bulunmakta ve bu koridorun bölgeye ekonomik refah getireceğini savunmaktadır.
Koridorun açılmasıyla birlikte, Türkiye’nin Hazar Denizi’ne doğrudan ulaşımı mümkün olacak ve bu güzergâh, Türkiye, Orta Asya ve Çin arasındaki en kısa kara bağlantılarından biri haline gelecektir.
Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Orta Asya ülkeleri, Avrupa’ya yeni ulaşım yolları arayışındadır. Bu çerçevede Bakü-Tiflis-Kars demiryolunun aktif hale gelmesi ve Zengezur Koridoru’nun açılması, bölge ülkeleri arasında kara taşımacılığına dair anlaşmaların yapılmasını hızlandıracaktır. Bu koridor sayesinde Karadeniz, Kafkasya, Orta Asya, Hindistan, Çin ve diğer Asya ülkeleri arasında doğrudan bağlantılar kurulabilecektir.
Zengezur Koridoru’nun açılması, aynı zamanda Türkiye ile Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesini de kolaylaştıracaktır. Her iki ülkenin liderleri, ikili ilişkileri geliştirmeye hazır olduklarını açıklamışlardır. Türkiye’nin İkinci Karabağ Savaşı’nda Azerbaycan’a verdiği destek, Ankara-Erivan ilişkilerinde gerginlik yaratmış olsa da, savaşın sona ermesinden bu yana karşılıklı güven inşasına yönelik bazı adımlar atılmıştır. Türk yetkililer, Ermenistan’la normalleşme sürecinin konuşulması ve taraflar arasında diyaloğun teşvik edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
Ermenistan hükümeti şimdiye kadar çeşitli nedenlerle Zengezur Koridoru’nun açılmasına direnç göstermiş olsa da, büyük güçlerin baskısı ve desteğiyle, son dönemde bu 30 yıllık kapalı güzergâhın yeniden açılması yönünde önemli adımlar atılmış ve bu stratejik ulaşım yolu yakın gelecekte faaliyete geçecektir.
