Sənə Məhəbbətim Dənizlər Qədər…

“Ürəyə məktub” silsiləsindən qızım Atanura
II məktub
I

Sənə məhəbbətim dənizlər qədər!
Amma bunu demə sulara.
Sular qısqanar sevgimizə.
Sənə olan eşqimi müqayisə etməyə reallıqda heç nə tapa bilmədiyimdən dənizi nümunə çəki­rəm. Gözlə görünən ümmanlıq nişanəsi olduğuna görə.
Yəqin ki, bu yerdə fikirləşəcəksən, göy səma daha geniş­dir. Nə üçün sənə olan sevgimi onun boyda demə­dim?

Göy mənim üçün həmişə sirli, müəmmalı olub. Mil­yon tonlarla ağırlığı olan ulduzlardan biri soyuq, biri isti olur. Bir də görürsən biri əriyir, itir, digəri doğur. Gah da çoxdan batmışın biri zühur edir, yenidən doğur. Harda gizləndiyini tapa bilmirsən.
Min illərdi yerdəkilər göyə üz tutublar, amma onu öyrənib qurtara bilmirlər ki, bilmirlər.Göy sirrini yerə vermir!

Əslində sən də bir az göy kimisən, ay mənim səmada yeni doğan parlaq, isti ulduzum.
Ulduzsan, amma ağ, sarı deyilsən.
Bir az göy kimisən – saf, təmiz, ülvi, şəffaf, həm də…
Həm də istisən, soyuq deyilsən.
Yeni doğmusan, əriyib, itən deyilsən.
Bir də sən yanmırsan ki, sönəsən.
Sən parlaq işıqsan, duyğularım nur götürür odundan.
Həm də bilirsən, səni niyə göylə müqayisə et­mirəm? Əslində ümmanlıq simvolu kimi yaxşı nümu­nədir. Amma göy üzündə Aydan, Günəşdən, Ulduz­lar­­dan sonra, yerlə göy arasında buludlar olur. Topa-topa, ağ, mavi, qara, boz… Hər rəngi var! Bir az da dalaşqandırlar. Bir-bir­lə­ri­nə acıqları tutanda əl atıb bir-birlərinin saçını yolurlar. Bu zaman ikisi, ya da üçü toqquşub gur yağış yağdırıb yeri sulayırlar.
Acıq, hikkə onların içini boşaldar, məhv edər. Özləri də bilmədən çəkilib göy üzünü azad edərlər.
Amma biz insanlar yağışı buludların kədərini ifadə edən göz yaşı bilirik. Biz də təbiətən beləyik, öz halımıza uyğun ad qoyuruq təbiətdə gördük­lərimizə.
Açığını bilsən, bir də niyə dənizə bənzətmirəm sənə olan eşqimi. Bəzən dəniz də mənə çox balaca gəlir.
Yadındadı, keçən məktubumda yazmışdım ki, “Sev­ginin vahid tərifi yoxdur!” Onu bil ki, tərifi ol­maya­nı ölçmək də mümkün deyil.
Sənə olan eşqimin başlanğıcı var, o da ürəyim­dir. Ona görə həmişə adına Ürək deyirəm! Amma məcrası yoxdur.
Bir məcraya sığmayan aşar-daşar, harda ürəyinə yatan yurd-yuva olsa, ora girib gecələr, qalar.

                      II 

Bir dəfə dedin ki: “Səni beş-altı kainat boyda sevirəm.” Hardan tapdın o sözü, beş yaşın ola-ola? Biz hamımız bir kainatda bir zərrəyik, sənsə birinə sığışdıra bilmədin mənə olan məhəbbətini.
Doğrudan da səni dənizlər qədər sevirəm! Amma bunu demə dənizə. Heç bir çaya, gölə, əl-üzünü yuduğun axar suya, içdiyin bir qurtum çayı udan zaman onu pıçıldama öz ürəyinə.
Su hər sirri yazır ləpələrinə.
Sənə olan eşqimi nümayiş etdirmək fikrində deyiləm.
Yadındadır, bizi tanıyan uşaqlar da qıs­qanırdı səni mənə. Yazıqdılar, qoy onların paxıllıq hisləri çıx­masın üzə. İnsanın paxıllığı üzünə çıxanda, ey­bəcər görünür sifət. Gəl ki, uşaqlarda paxıllıq hissi ya­rananda… Bunu onların həyatdan gözlədiklərini ala bilməmələri kimi başa düşürəm.
Hər dəfə sən məni qucaqlayıb öpəndə, gözücü baxır­dım yanımızdakı uşaqlara. Üzlərində gülüş itirdi, məyus-məyus baxırdılar daşlaşan heykəlimizə. Sən boy­numa sarılırdın, onlarısa, “kimsəsizliyin” so­yuq qolları qır­­mac­layırdı. Bir az da büzüşürdülər, do­nurdular dur­duq­ları torpaq üstə. Bir az da boyunları bükülürdü, əyilirdi çiyin­ləri üstə. Bu səhnə hər gün olurdu, dəfələrlə. Ən azı bir həftədə altı dəfə mən işdən gələndə. Küçə­mizin başındakı yola qaçardın. Tökərdin qucağındakı oyuncaq­ların hərəsin bir tə­rəfə. Niyə də tökməyəydin? Ən böyük oyuncağın özü gəlirdi yanına, öz xoşuna, öz ayağı ilə. İstədiyin kimi əylənəcəkdin. Hansı uşağın səninki kimi canlı kuklası vardı? Boyu da bir altmış altı santimetr.
İstəyirsən, sənə yeni nağıl danışım? Dinmirsən. Baxış­ların donub qalıb o balaca çərçivənin o üzündə. Hər dəfə başım üstündəki şəklinə baxanda bu sualı verirəm. Dinmirsən, mən də üzümü yana tutub özü­mə təsəlli üçün deyirəm: “İstəmirsən, eybi yoxdur. Danışmıram, amma yazacam. Sən də nə vaxtsa onu oxuyacaqsan.”
Yadındadır, hər gün məndən küsərdin. Elə hər şey üstündə. Sənə nə var ki, hər şeydən su çə­kirsən, çox incə­sən. Mənim ən adi sözümü, baxışımı bağışlanmaz günah üçün əlində silah edərdin. Sonra da ürəyin dözməzdi. Yanıma gəlib deyərdin: -İstəyirsən, sənlə barışım?

Deyərdim: – Hə!
Bu yerdə sənin sorğuna “yox!” demək olardımı? Mə­nim dilimdən çıxan hər hansı “yox!” kəlməsi bizim ara­mızda yersiz başlanan yeni vətəndaş mühari­bəsinin baş­la­nması üçün səbəb ola bilərdi. Mənsə dincliyi sevən, sakit dünya inamı ilə yaşayan bu dünyanın kirayişiniyəm.
Mənim “hə” yimdən sonra deyərdin:

• Yaxşı, bağışlayıram, amma bir şərtlə…
• Nə şərtdi elə!
• Axşam yatanda nağıl danışarsan.
• Yaxşı, – deyərdim.
• Təzə olsun…
• Yaxşı!
• Böyük olsun!
• Yaxşı…
• Lap böyük, gec qurtarsın.
• Yaxşı, – deyərdim.
• Bilirsən, – deyib, göz bəbəyinə güc-bəla ilə sığan yumru, qara gözlərini mənə zilləyib deyərdin:
• Elə nağıl olsun ki, nə qədər danışsan, qur­tarmasın.
• Yaxşı!
  İstədiyini qopartdığın üçün ürəyin sakitləşərdi. Amma yenə də üzünə salıb tələbini artırardın. Mə­nim “yaxşı­la­rım” sənə imkan verərdi, məni tam mə­nimsə­yə­sən. Elə ona görə də deyərdin…
• Onda ikisini danışarsan.
  Təzədən bir də o sözü, başıma bəla aça­nı təkrar­lardım: – Yaxşı!
  Bu sözü deyərdim ki, gedib oyuncaqlarınla oy­nayasan, məni də rahat buraxasan.
  Amma gecə… Hə, indi barışdığımız gecədən da­nışacam! Sən gecə baş verən həngaməyə bax. Bir nağıl danışardım, təzə, böyük, uzun, maraqlı… Bir söz­lə, sənin nağılla bağlı təyin etdiyin bütün nor­malar orda ödənirdi. Axırda da qəhrəman od saçan zümrüd quşunun üstündə qaranlıqdan işıqlı dünyaya çıxardı. O, döyüşüb azadlığını qazanan kimi göydən çox yox, cəmi üç alma düşərdi. Çox vaxt da imkan verməzdin onları ədalətlə bölüb qurtarım. Bu yerdə deyərdin:
• Hə, yaxşı idi. Sabah bunu yenə də danışarsan.
  Sabahkı gecəm artıq bu gündən ismarlanardı.
• İndi ikincisini danış!
• Yorulmuşam, qalsın o da sabaha.
  Səni yatmaq üçün dilə tutardım, ay mənim dil­bilməz Ulduzum! Sənin heç ağlına gəlməzdi ki, bu təzə, uzun, böyük, maraqlı nağılı sən barışıb, yata­ğına girənə qədər bir təhər uydurmuşdum. Daha beynimin imkanı çatmam­ışdı ki, ikincisini düzüb-qo­şam. Nağılın yaranma mərhə­ləsi sənin üçün əsas de­yildi, əsas o idi ki, mən danışma­lıy­dım. Yerdən durub göyə çıxmalıydım. Gah zümrüd quşu olurdum, gah ağ qoç. Özününkü bildiyin nağıl qəhrəmanını axır ki, yerə endirib onun xoşbəxt yaşaması üçün hər şeyi etməliydim. Özü də hamısını bir gecədə!
  Bu yerdə sənin gur səsin yenə bomba kimi qu­lağımın dibində partlardı:
• İstəyirsən, səni yenə cəzalandırım? Yaxşı olar sən­dən küsüm?
• Yox, istəmirəm.
• Sən məni niyə aldatdın?
  Bunu deyib, güc verərdin göz yaşına.
• Sən iki nağıl boyun almasaydın, mən heç sə­ninlə barışardım?
  Təkliyi mənim üçün ən ağır cəza seçmişdin. Çünki sən özün də tək olanda qura bilmirdin oyun­larını.
  Təklikdən qorxanım, təklik doğrudan da cəzadı, həyatı dərk etməyən üçün! III

Sudan qorxuram, ümmanlıqdan yox! Ümmanlıq öz halı ilə çaşdırmaz adamı. Amma onun ayrı-ayrı damlası olan su, bir halda qalmır. Dünən maye olan, sabah buz olur. Yapışır lay-lay, üstündən sürüş­dürüb atır adamı, soyudur bədəni. Amma bu gün bir buxar, qaz kimi uçur başın üstündən. Hazırdır hər məqamda bişirə səni.
Halı dəyişkən olana etibar etmək olmaz. Onun üçün də deyirəm, sirrini pıçıldama heç bir suya.

                       IV 

Ayrılıq sözünə nifrət edirəm.
Sevmirəm o sözü, sevmirəm, səni dənizdən, göy­­dən, aydan, bütün ümmanlıqlardan çox-çox, lap çox sevdiyimə görə!
Sənə bir yalan demişəm. Amma yəqin ki, tə­zədən sənlə birgə olana qədər onu sənə demə­yəcəm. Desəm, o kədəri bir də yenidən yaşayacam. İndi də bu haqda düşünəndə, əlim əsir, gözlərim do­lur. Qələm hərəkət etmir sətirlər üstə… Amma nə olur-olsun ağlamayacam. Çünki bütün sular- yeraltı, yerüstü çaylar, hansı səmtdən, ünvandan axmaq­larından asılı olmayaraq, axırda hamısı dənizə qovu­şur. Bir-birini tapıb, içə-içə yaşayırlar.
Göz yaşımda düyünlənib, o kədər, o sirr, o sənə dediyim yalan. Təkcə onu deyirəm ki, sənə yalan de­məklə, səni rahat salmaq istəmişəm.
İlk dəfə Bakı-İstanbul təyyarəsində dərk etdim ayrılıq kəlməsini. Son dəfə sənin yanına gələndə səfər üçün seçmədim o yolu. Elə bilirəm, bu isti­qa­mətdə uçan bütün təyyarələr, quşlar, ayrılıq da­şıyır qanadlarında.
Sənin yanına gələrkən yolumu dəyişdim. Al­dat­dım ayrılığı. O qalmışdı İstanbul-Bakı səma yolunda. Məni gözləyirdi, tapıb girsin ürəyimə. Sonra sənlə görüşəndə, uçsun nazik, uzun kirpiyinə.
Qıymadım! Ayrılıq həmişə yaş olub süzülür göz­lərindən, isladır kirpiklərini.
Bütün sular axıb dənizdə birləşir. Axı dəniz dün­yanın ən böyük çökəyidir…
İndi bildin, niyə duzludu dənizin suyu?
İnsanların göz yaşı, buludun kədəri, çayların içi­ni boşaldan suları, hamısı orada bir-birinə qovuşub. Ayrılıqdan yaranıb o ümman.

                              V 

Gəl sənə yeni nağıl danışım, borcumu qaytarım.
Axırıncısını təzədən danışaram, amma heç nə dəyişməyəcəm. Göydən də çox yox, cəmi-cümlatanı üçcə alma düşəcək.
Təzə uydurduğum elə maraqlıdır ki. Həm də elə sən istəyən kimi, uzun, böyük, gec qurtarır. Zamanı yorub əldən salır, gecəni günün gündüzünə təhvil verir.
Başlanğıcı da elə bütün nağıllar kimidir. “Biri vardır, biri yoxdur. Bir xala vardı, onun da bir şirin balası vardı…” Əvvəli şirin röyalarla başlayır, ortası kədərli, sonunda ayrılan iki ürək birləşir. Elə biz istəyən tək!..

         Stokholmdan sənin xalan