Türkiye ekonomisi 2025 yılına ihracat açısından zor bir dönemeçte girdi. Son yıllarda küresel talebin zayıflaması, tedarik zincirlerindeki dönüşüm ve yeşil ekonomi dinamikleri ihracatçılar için yeni sınamalar yaratırken; içerde uygulanan para politikaları ve yüksek maliyet baskısı, dış pazarlarda rekabet gücünü ciddi biçimde zayıflattı.
Bugün geldiğimiz noktada, Türk ihracatçısının en büyük sıkıntısı aslında “kur” değil, “dengesiz denge”dir. Yüksek enflasyon üretim maliyetlerini yukarı iterken, sıkı para politikası ve faiz odaklı yaklaşımlar Türk Lirası’nı reel anlamda değerli tutmaktadır. Bu durum, ihracatçının maliyet bazlı rekabet avantajını tamamen ortadan kaldırmakta, özellikle emek yoğun sektörlerde kâr marjlarını silmektedir.
Bir başka ifadeyle; firmalar ihracat yapıyor ama kazanmıyor.
Kazanamadığı için yatırıma dönmüyor, kapasite artışı gerçekleşmiyor. Bu da uzun vadede ihracatın miktar olarak değil, değer olarak bile küçülmesine yol açıyor.
2026’ya yaklaşırken Türkiye’nin önünde iki seçenek var:
Ya mevcut politikalarla “ihracatçı ülke” kimliğini törpülemeyi sürdüreceğiz,
ya da üretim, kur ve maliye politikalarını aynı eksende buluşturacak, reel anlamda rekabetçi bir ekonomi mimarisi inşa edeceğiz.
Elbette sadece döviz kuru değil, katma değerli üretime geçiş de belirleyici olacak. Ancak unutulmamalıdır ki; katma değerli ürün stratejisi, ancak makroekonomik istikrarla ve öngörülebilir kur politikasıyla anlam kazanır. Aksi takdirde firmalar Ar-Ge yatırımı yapmaktan, ihracat sözleşmelerine girmekten çekinir hale gelir.
2025’in darboğazı aslında bir uyarıdır:
Üretimi pahalı, ihracatı değersiz hale getiren politikaların sürdürülebilirliği yoktur.
Gerçek çözüm; finansal istikrar ile üretim gücünü aynı masada buluşturmakta yatıyor.
Türkiye, 2026’ya bu farkındalıkla girebilirse, kaybedilen pazarlar yeniden kazanılabilir.
Aksi halde “yüksek maliyet, düşük kur” ikilemi, ihracatın görünmez zinciri olmaya devam edecektir.
