(TÜİK verilerine göre ayrıntılı değerlendirme)
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan İnşaat Maliyet Endeksi (İME) verilerine göre, 2025 yılı ağustos ayında inşaat sektöründeki maliyet artış eğilimi devam etti. Endeks, aylık bazda %1,05, yıllık bazda ise %22,82 oranında yükseldi. Bu sonuç, inşaat sektöründe maliyet baskılarının azalsa da sürdüğüne işaret ediyor. Özellikle malzeme ve işçilik fiyatlarındaki artışların farklı hızlarda devam etmesi, sektörün genel maliyet dengesini belirleyen temel faktör olmaya devam etti.
Genel İnşaat Maliyetleri: Malzeme ve İşçilik Farkı
Ağustos 2025 itibarıyla inşaat maliyet endeksi bir önceki aya göre %1,05 arttı. Bu artışın bileşenlerine bakıldığında, malzeme endeksi %1,46, işçilik endeksi ise %0,28 yükseldi. Bu durum, aylık bazda artışların büyük ölçüde malzeme fiyatlarındaki dalgalanmalardan kaynaklandığını ortaya koyuyor.
Yıllık değişimlerde ise tablo biraz farklı: malzeme maliyetleri %19,17, işçilik maliyetleri ise %30,16 oranında arttı. İşçilikteki yüksek oranlı artış, son dönemde ücret politikaları, asgari ücret düzenlemeleri ve istihdam piyasasındaki maliyet baskılarının inşaat sektörüne güçlü bir yansıması olarak değerlendirilebilir.
Malzeme fiyatlarındaki artış hızı önceki yılın yüksek artış temposuna göre görece yavaşlamış görünse de enerji maliyetleri, kur etkisi ve inşaat girdilerinde ithal bağımlılık gibi unsurlar fiyatların hâlen yüksek bir seviyede seyretmesine yol açıyor.
Bina İnşaatı Maliyet Endeksi: Aylık %1,15, Yıllık %22,53 Artış
Bina inşaatı özelinde maliyet endeksi bir önceki aya göre %1,15, bir önceki yılın aynı ayına göre %22,53 oranında yükseldi.
Alt kalemler incelendiğinde, bina inşaatında malzeme maliyetleri aylık %1,67, işçilik maliyetleri %0,23 arttı. Yıllık bazda ise malzeme endeksi %18,92, işçilik endeksi %29,54 seviyesinde yükseldi.
Bu rakamlar, inşaat sektöründe malzeme fiyatlarının bir miktar dengelenmesine rağmen işçilik maliyetlerinin güçlü seyrini sürdürdüğünü ortaya koyuyor. Özellikle kentsel dönüşüm projeleri, konut talebindeki bölgesel farklılıklar ve yeni yatırım projeleri, bina inşaatı alanında maliyetlerin artış yönlü hareketine zemin hazırlıyor.
Bina inşaatı maliyetlerinin enflasyonist ortamla birlikte yüksek seviyede seyretmesi, müteahhitlerin maliyet yönetimi açısından ciddi baskılarla karşı karşıya kalmasına neden oluyor. Bu durum, konut fiyatlarına ve dolaylı olarak kira artışlarına da yansıma potansiyeli taşıyor.
Bina Dışı Yapılar: Yıllık %23,75, Aylık %0,72 Artış
Bina dışı yapılar (altyapı, yol, köprü, enerji tesisleri vb.) için inşaat maliyet endeksi, aylık %0,72, yıllık %23,75 oranında arttı.
Malzeme endeksi aylık %0,84, işçilik endeksi %0,48 yükseldi. Yıllık karşılaştırmada ise malzeme endeksi %19,94, işçilik endeksi %32,37 artış gösterdi.
Bu tablo, özellikle kamu altyapı yatırımlarında iş gücü maliyetlerinin belirgin bir artış eğilimine girdiğini gösteriyor. Kamu projelerinde işçilik giderlerinin payı yüksek olduğu için bu alandaki maliyet artışı bütçeler üzerinde de baskı oluşturabilir.
Altyapı yatırımlarıyla ilgili maliyetlerin yüksekliği, yatırım programlarının uygulanmasında planlamaya dayalı mali disiplinin önemini artırıyor. Ayrıca, yerel yönetimlerin finansman koşullarındaki daralma, bina dışı yatırımların zamanlamasını ve mali sürdürülebilirliğini doğrudan etkileyebilir.
Genel Görünüm ve Değerlendirme
Ağustos 2025 itibarıyla inşaat maliyet endeksi, genel fiyat düzeylerindeki artış trendinin altında kalmasına rağmen, sektörün temel maliyet bileşenlerinde kalıcı bir artış eğiliminin sürdüğünü ortaya koymaktadır.
Malzeme fiyatları: Kur dalgalanmaları, enerji girdileri ve lojistik maliyetlerindeki artışa rağmen, global hammadde fiyatlarındaki görece istikrar nedeniyle artış hızı yavaşlamıştır.
İşçilik maliyetleri: Ücret düzenlemeleri, sosyal güvenlik yükleri ve nitelikli iş gücü sıkıntısı nedeniyle genel maliyetlerin en hızlı artan kalemi olmuştur.
Genel maliyet dengesi: İşçilik ve malzeme maliyetlerinin farklı hızlarda artması, özellikle küçük ve orta ölçekli müteahhitler için proje bütçelerinde öngörü zorluklarını artırmaktadır.
Sektördeki mevcut tablo, inşaat üretim maliyetlerinin hâlâ yüksek seyrettiğini ve bu durumun konut fiyatlarını, altyapı projelerinin bütçelerini ve özel sektör yatırımlarının hızını etkileyebileceğini göstermektedir.
Önümüzdeki dönemde enerji fiyatlarındaki gelişmeler, döviz kurlarının seyri ve kamu ücret politikaları, inşaat maliyet endeksinin yönünü belirleyecek başlıca unsurlar olarak öne çıkmaktadır.
Sonuç olarak, Ağustos 2025 verileri, Türkiye inşaat sektörünün maliyet tarafında ılımlı fakat kalıcı bir artış sürecinde olduğunu ortaya koyuyor. Malzeme fiyatları görece yatay seyretse de işçilik maliyetlerindeki yüksek artış, sektörün genel gider yapısını yukarıda tutmaya devam ediyor. Bu eğilim hem kamu hem özel sektör projelerinde bütçe planlamalarının dikkatle yapılmasını zorunlu kılıyor.
